Nodiadau'r Cyngor
1 Ffocws Estyn ar bryderon ynghylch perfformiad yr awdurdod wrth gyflawni ar gyfer Ysgolion Uwchradd Powys yn ei adroddiad yn 2019
2 Y sesiynau ymgynghori a briffio a gynhaliwyd cyn Chwefror 2020 i sefydlu'r rhaglen trawsnewid ysgolion presennol
3 Cyflwyniad y Pennaeth o Ddolgellau fel rhan o'r gynhadledd ymgynghori trawsnewid ar fanteision ysgolion clwstwr mewn ardaloedd gwledig
4 Y newidiadau mawr i'r ffordd y mae ysgolion wedi gweithio yn ystod pandemig Covid
5 Y sylwadau diweddar mewn Papur Briffio Aelodau ar Drawsnewid Ysgolion gan Bennaeth Uwchradd Powys mewn ysgol pob oed gan adlewyrchu, er bod ysgol pob oed yn gweithio, ei fod yn dymuno y gallai fod wedi ymestyn y manteision drwy gynnwys pob ysgol gynradd yn y clwstwr
6 Bod y Cyngor ar fin dechrau datblygu Cynllun Datblygu Lleol newydd gan fod yr un presennol wedi methu â chyflwyno nifer yr eiddo mewn ardaloedd trefol yr oedd disgwyl iddo
Y Cyngor yn Credu
1 Mae rhaglenni trawsnewid llwyddiannus yn rhai sy'n pwyso a mesur eu cyfeiriad os oes newidiadau cymdeithasol neu fusnes mawr a allai newid y model o ddarparu gwasanaethau arfaethedig
2 Bod pandemig Covid yn cynrychioli newid mor sylfaenol mae ei effaith dim ond nawr yn dechrau dod yn amlwg ym marchnad dai Powys gydag effaith ddemograffig sy'n deillio o hynny.
3 Bod y cydweithio agos a ddatblygwyd o fewn clystyrau ysgolion dros y 24 mis diwethaf yn golygu y gallai rhannau helaeth o'r sail ar gyfer newid sy'n atgyfnerthu’r rhaglen drawsnewid bresennol, yn enwedig mewn perthynas â chyflwyno'r cwricwlwm newydd, fod wedi'u disodli gan newidiadau i ffyrdd o weithio ar lawr gwlad
4 Nad yw'r model ysgolion clwstwr fel yr amlinellwyd yn y gynhadledd drawsnewid, a gafodd gefnogaeth drawsbleidiol fel sail ar gyfer newid, wedi'i brofi'n briodol fel ffordd ymlaen yn unrhyw un o'r cynigion trawsnewid presennol, gan adael y Cyngor yn agored i Adolygiad Barnwrol mewn perthynas â pholisi Ysgolion Gwledig Llywodraeth Cymru o fewn y Cod Trefniadaeth Ysgolion
5 Yn absenoldeb y wybodaeth hon, efallai y byddai’r Cabinet wedi gwneud penderfyniadau y byddent am eu hailystyried gyda sesiynau briffio ychwanegol.
Felly, mae’r Cyngor yn gofyn i'r Cabinet
1 I oed am flwyddyn holl gynigion cau presennol sydd wedi'u cymeradwyo gan y Cabinet dros y 18 mis diwethaf.
2 Gofyn i'r tîm trawsnewid gynnal adolygiad cynhwysfawr o'r tybiaethau sy'n sail i'r rhaglen mewn perthynas â newidiadau a wnaed i ffyrdd o weithio o fewn clystyrau yn ystod Pandemig Covid
3 Gofyn i'r tîm trawsnewid gynnal adolygiad cynhwysfawr o'r model ysgolion clwstwr a gynigiwyd yn y gynhadledd drawsnewid, a fydd yn helpu i ddatblygu darpariaeth uwchradd ac ôl-19, ond nad yw wedi'i hystyried yn unrhyw un o'r cynigion dilynol.
4 Bod y ddau adroddiad yn cael eu cyhoeddi cyn diwedd tymor academaidd yr haf a'u bod ar gael i'w trafod gan y cyngor llawn a chraffu cyn i'r penderfyniadau presennol naill ai gael eu hailgadarnhau neu y rhoddir y gorau iddynt yn ystod tymor yr hydref 2022 i'w gweithredu ar ddiwedd y flwyddyn academaidd.
Goblygiadau o ran costau
Mae cynigwyr y cynnig yn credu, er y bydd yr arbedion cymharol fach a nodwyd gan gau sawl ysgol yn cael eu gohirio o un flwyddyn academaidd, y bydd yr arbedion hyn yn cael eu gwrthbwyso'n fwy gyda’r Cyngor yn arbed y treuliau sy'n gysylltiedig â pharatoi ac amddiffyn ar gyfer yr Adolygiadau Barnwrol arfaethedig, hyd yn oed os cânt eu gwrthod yn gynnar yn y broses
4 Bod y ddau adroddiad yn cael eu cyhoeddi cyn diwedd tymor academaidd yr haf a'u bod ar gael i'w trafod gan y cyngor llawn a chraffu cyn
Cynigydd: Cyngh. James Gibson-Watt
Eilydd: Cyngh. Jake Berriman
Sylwadau Swyddog Adran 151 ar Ofynion Adnoddau
Er eich bod yn awgrymu gohirio'r cau presennol, mae effaith ehangach ar yr agenda drawsnewid gyfan, felly bydd yr holl gynlluniau'n llithro flwyddyn o hynny ymlaen. Hyd yn hyn nid ydym wedi cael adolygiad barnwrol ac ni chodwyd unrhyw gostau, felly ni ellid defnyddio'r costau cyfreithiol hyn i’w rhoi yn erbyn anghenion adnoddau ychwanegol.
Mae rhai o’r prif ganlyniadau wedi’u nodi isod:
· Gofynnir i staff dros dro sydd ar gontractau cyfnod penodol i adael yn ôl yr angen – gallai fod yn arbediad ond gallai hyn gael ei negyddu gan gostau diswyddo y bydd rhai yn gymwys i'w cael. Efallai y byddwn wedyn yn ei chael hi'n anodd recriwtio i lenwi swyddi gwag pan fydd y rhaglen yn mynd yn ôl ar y trywydd iawn. · Mae gennym nifer o staff ar gontractau parhaol sy'n cael eu hariannu o gyfalaf, efallai na fydd gweithgareddau newydd iddynt i’w gwneud ac mae’n bosibl y bydd mwy o ddiswyddo. Ar hyn o bryd mae gennym gymeradwyaeth gan Lywodraeth Cymru tan 2025/26 i ariannu staff o gyfalaf , ac mae hyn yn golygu y byddem yn colli blwyddyn o'r ffynhonnell ariannu hon pan fyddwn yn mynd yn ôl ar y trywydd iawn, a bydd angen ffynhonnell gyllideb amgen wrth i hyn ddod yn fwy o bwysau cost. · Byddai arbedion a ddisgwylir o gau yn cael eu gohirio am flwyddyn - £400k net o gostau ychwanegol ar gyfer trafnidiaeth, ac mae'n cynnwys £288k yn y flwyddyn hon FRM a fydd yn cael ei gymeradwyo fel rhan o bennu cyllidebau · Am bob blwyddyn y gohiriwn yr agenda Trawsnewid byddwn yn cynyddu'r gwaith cynnal a chadw sy’n aros i gael ei wneud o dros £4m y flwyddyn sy'n gost lawn i'r cyngor, mae'r ffigur hwn cyn chwyddiant sy’n codi – mae’r costau hyn i gadw'r adeiladau'n ddiogel ac ar hyn o bryd nid oes gennym ddigon o gyfalaf i gyflawni'r gweithgareddau ymchwil R&M sylfaenol – efallai y bydd angen i rai ysgolion gau am resymau diogelwch. Yna bydd unrhyw gostau cyfalaf yn y dyfodol yn codi o leiaf 8.5% gan wneud y rhaglen Band B yn anfforddiadwy o fewn y cynlluniau gwreiddiol
Mae’rffactorau eraill i’w hystyried yn cynnwys:
· Llywodraeth Cymru (LlC) a mynediad at gyllid Band C sy'n dilyn ymlaen o Fand B (cronfa LlC 65% o'r rhaglen y mae'n rhaid i ni gyfrannu 35%). Mae Llywodraeth Cymru yn debygol o fod yn siomedig ein bod yn gohirio’r rhaglen drawsnewid ac yn oedi cwblhau cynlluniau Band B - felly bydd mynediad at gyllid Band C yn cael ei oedi tan ein bod yn gallu dangos tystiolaeth bod gennym ymrwymiad gwirioneddol · Efallai y bydd ymyrraeth bellach gan Estyn gan ein bod wedi gohirio'r strategaeth drawsnewid ac roedd hyn yn rhan sylfaenol o'n cynllun gweithredu tymor hwy · Cadw staff a morâl mewn ysgolion sydd mewn cyflwr gwael ac sydd angen cau – effaith negyddol ac a allai effeithio ar nifer y disgyblion sy’n mynychu’r ysgol ac ati e.e. ysgol fwy diogel a modern. Mae cyrhaeddiad disgyblion / deilliannau'r cwricwlwm yn dod yn fwy heriol mewn adeiladau o ansawdd gwael · Tarfu pellach ac ansicrwydd i ddisgyblion, rhieni a staff mewn ysgolion sydd eisoes wedi'u cadarnhau eu bod yn cau ac i'r ysgolion sy'n derbyn.
|